Begrotingstekort loopt op in Soest

De gemeente Soest blijft focus houden op de grote opgaves: woningbouw, zorgzaam en veerkrachtig samen leven, energie en opvang van vluchtelingen. In het kort de samenvatting over de begroting 2024 – 2027 die zal worden gepresenteerd aan de gemeenteraad van Soest.

Van participatie naar beleid naar maatschappelijk resultaat

In 2022 en 2023 heeft de gemeente met veel inwoners en ondernemers gesproken over deze opgaves. De inbreng uit de samenleving – allerlei verschillende meningen en ideeën – verwerkt de gemeente in 2023 en begin 2024 in nieuw beleid. En dat heeft geholpen om vervolgens resultaten te boeken voor vier grote opgaves. Merkbare resultaten voor inwoners, zoals extra betaalbare woningen, minder energiegebruik en goede zorg en voorzieningen die mensen veerkracht geven – ook mensen die hun eigen land hebben moeten ontvluchten.

Keuzes voor lange termijn en tegelijkertijd actie

Eind 2023 en in de eerste helft van 2024 werkt de gemeente nog aan beleid. Het college stelt voor om als dat beleid klaar is, definitieve keuzes te maken over de verdeling van het geld over de grote opgaves. Wethouder Financiën Liesa van Aalst wil daarop vooruitlopend wel samen met het college concrete acties ondernemen. “Er lopen bijvoorbeeld sociale projecten om samen met inwoners energie te besparen. Dat moet wel doorgaan en daar is geld voor nodig. En we willen kwetsbare inwoners met een zorgvraag goed kunnen helpen. Daar hebben we genoeg medewerkers voor nodig. En dat laatste geldt ook om de bouw van extra sociale huurwoningen te versnellen. We zoeken een balans tussen daadkracht in 2024 en zorgvuldige verdeling van geld voor de toekomst. Dan kunnen we inwoners nu en in de toekomst het beste van dienst zijn”, aldus Van Aalst.

Vaart maken op woningbouw

Wethouder Ruimtelijke ontwikkeling, Karin Scholten wil graag vaart maken met woningbouw. “Er zijn veel mensen op zoek naar een passende woning. Ik denk bijvoorbeeld aan jongeren die bij hun ouders op zolder wonen omdat ze geen eigen plek kunnen vinden. Een eigen plek is de basis van je bestaan. Er lopen al veel initiatieven voor woningbouw. Sommige in een beginstadium en andere bijna gereed voor een besluit van het college of de raad. Huizen voor starters en huizen voor doorstromers. Soms is het niet gemakkelijk om een project te realiseren. Wetgeving en belangen van inwoners vragen altijd een zorgvuldige voorbereiding. Maar we gaan door!” zegt wethouder Scholten.

Daarbij concentreert de gemeente zich in 2024 voor Soesterberg ook op Noord en het versnellen in woningbouw:

• Soesterberg Noord:
  Dit voormalige werk-woongebied verandert in een mooie woonwijk met veel openbaar groen. Een deel van de bedrijven is al verhuisd naar een nieuwe plek in Soesterberg. En op de oude locatie in Soesterberg-Noord zijn woningen en appartementen gekomen. Uiterlijk begin 2024 bepaalt de gemeente hoe dat ook voor de rest van Soesterberg-Noord kan (ontwikkelstrategie).
• Versnelling woningbouw:
  Wethouder Wonen, Osman Suna, legt uit wat nodig is om woningbouw te versnellen. “We willen plannen van woningcorporaties en grotere woningbouwprojecten sneller behandelen. Met extra medewerkers om plannen te toetsen en eventuele bezwaren te behandelen. Ook kijken we of er plekken zijn waar we tijdelijke, betaalbare woningen kunnen plaatsen. Geen containers. Maar duurzame, wat kleinere woningen. Met nieuwe bouwtechnieken kunnen dit soort woningen sneller geplaatst worden. En je kunt de woningen later weer verplaatsen naar een andere plek.”

Focus op zorgzaam en veerkrachtig samen leven

In 2023 ging de gemeente Soest de boer op met de vraag: Wat voor gemeente willen we zijn als het gaat om zorgen voor elkaar? Dat leidde tot een visie met daarin vooral aandacht voor:

• Gezonde leefstijl:
  We investeren in preventie en in initiatieven die bijdragen aan een gezonde leefstijl.
• Bestaanszekerheid:
  We zorgen dat mensen regelingen en voorzieningen makkelijk kunnen vinden en aanvragen. Ook investeren we in initiatieven die de kracht van inwoners bevorderen.
• Meedoen en inclusie:
  We investeren in een divers aanbod van voorzieningen, activiteiten en ontmoetings-mogelijkheden. Ook investeren we in initiatieven die verbinding tussen inwoners bevorderen.
• Mentale weerbaarheid:
  We geven ruimte voor initiatieven die bijdragen aan het psychische welbevinden van inwoners. We hebben daarbij extra aandacht voor jongeren en ouderen.
• Kansengelijkheid:
  We bouwen aan stevige netwerken rondom gezinnen. We bieden waar nodig passende hulp en passend onderwijs. En ook zorgen we voor een goed in elkaar passende aanpak tussen jongerenzorg en volwassenenzorg.

In 2024 gaat de gemeente Soest een uitvoeringsprogramma maken en hiermee aan de slag. Dat doen ze in nauwe samenhang met acties uit het nieuwe sport- en cultuurbeleid dat nog in 2023 wordt behandeld in de raad.

Focus op energiebesparing en duurzaam opwekken

Wethouder Duurzaamheid, Aukje Treep is al druk bezig met de ‘energietransitie’ maar kijkt ernaar uit om te gaan versnellen. “We werken samen met inwoners, ondernemers en deskundigen aan energiebesparing, duurzame opwek van energie en verduurzaming in het algemeen. Daar gaan we in 2024 actief mee door maar wel in een hogere versnelling. We maken nog meer initiatieven van bewoners mogelijk. De lessen uit het succesvolle project ‘Energie in Smitsveen’ passen we inmiddels toe in de wijk De Eng. En in 2024 starten we ook in Soesterberg. We helpen bewoners om thuis energie te besparen door bijvoorbeeld heel concreet isolatiefolie aan te brengen” zegt wethouder Treep.   

Focus op opvang vluchtelingen

Er komen weer meer vluchtelingen naar Nederland. Kwetsbare mensen die niet veilig zijn in hun eigen land. Deze mensen verdienen – net als Nederlandse woningzoekenden – een veilig dak boven hun hoofd. Daarom zet de gemeente niet alleen in op betaalbare woningbouw voor Nederlandse woningzoekenden. Maar ook op het realiseren van een goed en veilig onderkomen voor Oekraïners, asielzoekers en statushouders.

Begrotingstekort loopt op

Net als veel andere gemeenten zien we ook in Soest dat de begroting onder druk staat. Gemeenten hebben de afgelopen jaren veel extra taken gekregen. Maar niet altijd genoeg geld om de taken uit te voeren. Veel gemeenten probeerden met bezuinigingen of door het inzetten van spaargeld alsnog tot een sluitende begroting te komen. Maar zo langzamerhand is de rek er op veel plekken uit. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vindt dat gemeenten dit zichtbaar mogen maken door een begroting vast te stellen met een tekort. Dan wordt voor de Rijksoverheid duidelijk dat er meer geld nodig is om alle taken uit te kunnen blijven voeren.

In Soest hebben we ook te maken met tekorten. Het tekort in 2024 is nog relatief klein (€ 152.000). Maar voor 2026 verwacht de gemeente een tekort van € 2,4 miljoen en voor 2027 van € 3,3 miljoen. Soest heeft nog wel spaargeld. “Maar je mag spaargeld niet gebruiken om structurele tekorten te dekken” aldus de gemeente Soest. Dat spaargeld gaat Soest vooral inzetten voor eenmalige investeringen in de voorgenomen grote opgaves.