Groot feest bij Explosieven Opruimingsdienst Soesterberg

Op maandag 6 november 1944 ontstond de voorloper van de huidige Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD), die hedendaags gevestigd is aan het Zeisterspoor in Soesterberg.

Het was oorlog, en het bevrijde deel van Nederland lag vol met onontplofte mijnen, bommen en ander gevaarlijk materiaal. De nood was hoog. Daarom richtte Nederland de “Mijnopruimingsdienst” op. Wat begon als een tijdelijke noodzaak groeide uit tot een onmisbare dienst, die tot op de dag van vandaag explosieven opruimt in Nederland en daarbuiten. Dit jaar 2024 bestaat de dienst 80 jaar, en dat wordt herdacht met trots en veel respect.

Geïmproviseerde explosieven als nieuwe bedreigingen

Na de oorlog bleef de “Mijnopruimingsdienst” actief. Maar in de jaren ‘70 kwam er een nieuwe dreiging bij: geïmproviseerde explosieven. In 1972 vond een belangrijk incident plaats: leden van de Palestine Liberation Organization (PLO) plaatsten bommen bij verdeelstations van de Gasunie. Dit was voor Nederland een nieuwe ervaring. Naast oorlogsexplosieven kreeg het land nu ook te maken met dreigingen door terroristen. In datzelfde jaar pleegde de radicale communistische groepering de Rode Jeugd aanslagen met explosieven. De dreiging werd daarmee divers en complex. Er waren niet alleen oorlogsresten te ruimen, maar ook nieuwe bommen die een direct gevaar vormden.

Sinds die tijd nam het gebruik van explosieven door criminelen en terroristen toe. De Mijnopruimingsdienst moest zich hierop aanpassen en ontwikkelde speciale technieken en trainingen om ook deze nieuwe vormen van explosieven veilig te verwijderen.

In 2009 kwam er een fusie

Om de verschillende expertises te bundelen, werd in 2009 de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) officieel opgericht. Dit was het resultaat van een fusie van de explosievenopruimingsdiensten van de drie krijgsmachtdelen:

De Duik- en Demonteergroep (DDG) van de Koninklijke Marine, gespecialiseerd in explosieven op en onder water. Het Explosieven Opruimingscommando Koninklijke Landmacht (EOCKL) met expertise in landmijnen en geïmproviseerde explosieven en de Explosive Ordnance Disposal Koninklijke Luchtmacht (EODKLu), dat zich richtte op explosieven die uit de lucht werden gedropt.

Door de oprichting van de EOD is Nederland nu in staat om op ieder terrein – water, land, en in de lucht – explosieven veilig te ruimen. Vandaag de dag ruimen nog altijd gemiddeld drie EOD-teams ergens in ons land explosieven. Dit gebeurt ruim 2.500 keer per jaar. Het gaat om conventionele (traditionele) explosieven, vooral uit de Tweede wereldoorlog, en geïmproviseerde (vuurwerk)bommen.

Altijd paraat, overal in actie

De EOD is 24 uur per dag beschikbaar en opereert overal. Dagelijks vinden ze oude explosieven uit de oorlog, maar ook nieuwe dreigingen zoals zelfgemaakte bommen. Hun motto is niet voor niets: “Wij ruimen explosieven, overal en altijd.”

In de afgelopen 80 jaar heeft de EOD miljoenen explosieven onschadelijk gemaakt. Vaak komen ze op onverwachte plaatsen terecht, zoals bij graafwerkzaamheden of renovatieprojecten. Zodra de EOD een melding ontvangt, rukken ze onmiddellijk uit. Soms duurt een klus enkele uren, maar grotere operaties kunnen dagen in beslag nemen. De laatste actie in Soesterberg was op de Banningstraat enige maanden geleden.

Eerbetoon aan een unieke taak

Met hun werk dragen de mannen en vrouwen van de EOD bij aan een veiliger Nederland. De dienst heeft zich door de jaren heen moeten aanpassen aan veranderende dreigingen, van oorlogsmunitie tot moderne terroristische aanvallen. Elke keer opnieuw bewijzen ze dat ze die taak aankunnen en dat vanuit Soesterberg.

Vandaag, 80 jaar na de oprichting, blijft de EOD een vitale schakel in de veiligheid van ons land. Hun werk gaat door, zolang er explosieven te ruimen zijn.