Enkele weken na de feestelijke opening van ontmoetingscentrum De Basis op het Den Berghplein in Soesterberg door Koningin Máxima, stapelen donkere wolken boven het Nederlandse cultuurlandschap.
Terwijl de opening van De Basis werd gevierd als een belangrijk moment voor verbinding en creativiteit, wordt de toekomst van dit soort waardevolle ontmoetingsplekken bedreigd door dreigende bezuinigingen in de cultuursector landelijk en lokaal. De troonrede van gisteren verrast iedereen die in de sport- en cultuursector een belangrijk steentje bijdragen.
Flinke bezuinigingen op komst!
De nieuwe regering heeft forse bezuinigingen aangekondigd, die een groot effect zullen hebben op kunst en cultuur in Nederland. De plannen van het kabinet voorzien in een bezuiniging van maar liefst 350 miljoen euro op de sector, zo blijkt uit een recent gepubliceerde analyse van een consortium van private financiers, gemeenten en verschillende culturele organisaties, waaronder het Prins Bernhard Cultuurfonds en Kunsten ’92.
Kaalslag dreigt voor de cultuursector
Cathelijne Broers, directeur van het Cultuurfonds, maakt zich grote zorgen over de impact van het kabinetsbeleid. “De ongecoördineerde stapel van bezuinigingen en maatregelen heeft een enorme impact op de hele kunst- en cultuursector, zowel op de korte als op de lange termijn,” zegt Broers in een interview met kunsten92.nl. De analyse van het consortium wijst uit dat de cultuursector een verlies van 350 miljoen euro per jaar aan inkomsten zal lijden. Dit verlies wordt veroorzaakt door een afname van bezoekers (BTW verhoging), minder subsidie en een daling van private inkomsten.
Deze financiële klap raakt de gehele sector, zonder onderscheid te maken tussen gesubsidieerde en niet-gesubsidieerde initiatieven. Grote gezelschappen, jonge talenten en cultuurparticipatie buiten de Randstad; iedereen voelt de gevolgen. Dit negatieve domino-effect wordt verder versterkt door specifieke maatregelen zoals de geplande verhoging van de btw van 9% naar 21%, de verhoging van de kansspelbelasting en aanpassingen in de giftenaftrek. Ook subsidies vanuit zowel de landelijke als lokale overheden (lees: Gemeente) zullen worden gekort en dat kan grote gevolgen hebben voor lokale instellingen zoals De Basis in Soesterberg of Kunsthuis Idea in Soest.
Pijnlijke impact op culturele locaties
De situatie is zorgwekkend, ook voor het ontmoetingscentrum De Basis, dat zich richt op cultuur, ontmoeting en sociale verbinding in Soesterberg. Initiatieven zoals De Basis zijn afhankelijk van subsidies, particuliere giften en een stabiel bezoekersaantal om te kunnen blijven functioneren. De geplande maatregelen zetten echter druk op al deze inkomstenbronnen.
Hoewel De Basis bij de opening werd geprezen om haar potentieel als broedplaats voor culturele evenementen en sociale initiatieven, kan het nu al moeilijk worden om dit potentieel volledig te benutten. Met een mogelijke afname van bezoekers als gevolg van hogere huurprijzen door de btw-verhoging en minder ruimte voor experiment door het gebrek aan financiële steun, dreigen soortgelijke culturele centra zware tijden tegemoet te gaan volgens het cultuurconsortium.
De opmaak naar slecht weer
De kunst- en cultuursector staat voor een grote uitdaging en roept de politiek op om de bezuinigingen te heroverwegen. “We hopen dat het kabinet inziet hoe essentieel kunst en cultuur zijn voor de samenleving,” aldus Broers. “Deze bezuinigingen raken niet alleen de sector zelf, maar ook de samenleving als geheel. Kunst en cultuur verbinden, inspireren en brengen mensen samen. Het is van cruciaal belang dat deze rol behouden blijft.”
Met de opening van ontmoetingscentrum De Basis als symbool voor een nieuw cultureel begin in Soesterberg, kan de toekomst van zulke initiatieven op het spel komen te staan als er niet snel actie wordt ondernomen om de geplande bezuinigingen te herzien.
De Linde heeft een gezonde exploitatie
Volgens Toon van Mil, woordvoerder van Stichting De Linde en tevens stakeholder van ontmoetingscentrum De Basis aan het Den Berghplein, hebben ze nog geen last van de bezuinigingen of mogelijke leegloop door bijvoorbeeld BTW verhoging; “In onze exploitatie hebben wij er op dit moment geen last van”, zegt van Mil in een korte reactie aan onze redactie. Landelijke cultuurorganisatie beginnen de bezuinigingen al wel te merken en maken zich op voor vier zware cultuurjaren.
Bronnen: www.kunsten92.nl en Financieel Dagblad